ጥንተ አብሶ

   

 “ጥንተ አብሶ”፡ ግእዛዊ ቃል ኮይኑ ናይ ጥንቲ ወይ ናይ መጀመርታ በደል ማለት እዩ። ናይ መጀመርታ በደል ዝተባህለ፡ ብናይ መጀመርታ ሰባት ብኣዳምን ሔዋንን ዝተፈጸመ ናይ መጀመርታ ኃጢኣት ስለ ዝኾነ  እዩ።

ብምኽንያት ጥንተ አብሶ ንዅሎም ዝበደሉን ዘይበደሉን ሞት ዝተባህለ ዲያብሎስ ካብ ማሕፀን ጀሚሩ ቆሪኑ፡ ንሞተ ሥጋ ንሞተ ነፍሲ ኣቃሊዑ ይገዝኦም ነበረ። እዚ ድማ ባርነት መግዛእቲ ይበሃል።  (ዮሓ. ፰፥፴፬–፴፭/8፥34-35)

ካብ ዘመነ አዳም ጀሚሩ ክሳዕ እቲ እግዚአብሔር ወልድ ሥጋና ተወሓሒዱ፡ ሰብ ኮይኑ ንዓለም ዘድኃነሉ ዝነበረ ጊዜ፡ ደቂ ሰባት ምግባር ትሩፋት ዋላ እኳ እንተሰርሑ ብምኽንያት ጥንተ አብሶ ናብ ሲኦል ካብ ምእታው ክተርፉ ኣይከኣሉን። ኵሉ ሰብ ናብ ሲኦል ይኣቱ ነበረ። መቕጻዕትን መርገምን ናይ አዳምን ሔዋንን ናብ ደቂ ደቆም ኃለፈ። ብዛዕባ እዚ ቅዱስ ጳውሎስ ከረድኣና ከሎ፦ “ሞት ግና ካብ አዳም ጀሚሩ ክሳዕ ሙሴ ኣብቶም ከምቲ ናይ አዳም ትእዛዝ ብምኽንያት ኃጢኣት ዝገበሩን፡ ዘይነበሩን ነጊሡ ነበረ'' ብምባል ገሊጽዎ አሎ። (ሮሜ ፭፥፲፬/5፥14) ኃጢኣት ዝገበሩን ዝበደሉን ዝበሎም እቶም ድኅሪ ኣዳም ዝመጽኡ ደቁ፡ ብኃልዮ (ብሓሳብ) ብነቢብ (ብዘረባ ቃል) ብገቢር (ብግብሪ) ብፍላጥ ይኹን ብዘይፍላጥ ዝገበርዎ  ኃጢኣት እዩ። እዚ ድማ  ኵሉ ዘርኢ ሰብ፡ ንኣዳም መሲሉ ብዝሠርሖ ኃጢኣት ዕዳ ነበሮ። እዚ ዅሉ ዝሠርሖ ኃጢኣት ድማ ምልአተ ኃጢኣት ይበሃል። ዘይበደሉን ዘይኃጥኡን ዝበሎም ከም በዓል ኤርምያስ፡ ሄኖክ፡ ዮሐንስ መጥምቅ ካብ ማሕፀን ኣዲኦም ጀሚሮም ብመንፈስ ቅዱስ ዝተሓለዉ፡ ረድኤቱ ዘይተፈለዮም፡ ንፍሉይ አገልግሎት ዝተኃረዩ፡ ቅዱሳን ንጹሓንን ሕፃናት ንኣብነት፦ ሄሮድስ ዝቐተሎም 144,000 ሕጻናት ዝኣመሰሉ እዮም። ይበድሉ ኣይበድሉ፡ ናይ ኣቦ ዕዳ ናብ ዉሉድ ስለዝኃልፍ ናይ ኣዳምን ሔዋንን ጥንተ አብሶ ንደቆም'ውን ተሓተትቲ ገበሮም።

አብዚ ኪፍለጥ ዘለዎ፡ ጻድቃን ዝነበሩ ብሥጋ ናብ መቓብር ምውራዶም፡ ብነፍሲ ድማ ናብ ሲኦል ምእታዎም ክገልጽ እዩ እምበር ጻድቃን ናይ ሲኦል መከራ ረኺቦም ንምባል ኣይኮነን። ኣብ መጽሓፍ ቅዱስ ነዚ ከረድኣና ዝኽእል ብዙኅ አብነታት ኣሎ። ንኣብነት፦ አብ ሉቃ.፲፮፥፲፱–፴፩/16፥19-31 ጐይታና ከም ዝመሃሮ፡ ኣልኣዛር ዝተባህለ ድኻን፡ ነዌ  ዝተባህለ ሃብታምን፡ ኣብ ምድሪ ነይሮም ድኅሪ ሙማቶም፡ ነፍሲ ናይቲ ድኻ ናብ ሕቑፊ አብርሃም ክትከይድ ከላ፡ አብርሃም ናይ ሲኦል ሓዊ ከይተንከፎ ብምሕረት እግዚአብሔር ተሓልዩ እዩ ዝነብር ዝነበረ። እቲ ሃብታም ምስ ሞተ ግና ብሓዊ ሲኦል እናተቓጸለ ይነብር ነበር። እዚ ዘረድኣና ናይ ሲኦል ሓዊ ንጻድቃን ዘየቓጽል ንኃጥኣን ግና ዘቓጽል ከም ዝነበረ እዩ። ጻድቃን ናብ ሲኦል እንተኣተዉ እኳ ዝኾነ ይኹን ጉድኣት ከይረኸቦም ብምሕረት እግዚአብሔር ተኸሊሎም ነበሩ። ብተወሳኺ ሲኦል ንኃጥኣን እምበር ንጻድቃን ከምዘየቓጽሎም ኣብ ትርጓሜ መልእኽቲ ያዕቆብ ''ናይ ሰብ መልሓስ ጻድቑን ኃጥኡን ተቓጽል፡ ገሃነም እሳት ግና ንኃጥኣን እምበር ንጻድቓን ኣይተቓጽልን።” ብምባል ተገሊጹ ኣሎ። (ትርጓሜ ያዕ. ፫፥፮/3፥6) ኣብ መጽሓፈ ጥበበ ሰሎሞን'ውን “ናይ ቅኑዓት ሰባት ነፍሲ ኣብ ኢድ እግዚአብሔር እያ፡ ናይ ኃጥኣን መከራ ኣይረኽቦምን'' (ጥበበ ሰሎ. ፫፥፩/3፥1) ብምባል ብምሕረት እግዚአብሔር ካብ ናይ ሓዊ ሲኦል መከራ ይሕለዉ ከምዝነበሩ የረድእ።

ብቅዱስ  ኤፍሬም ዝተደርሰ ኃሙስ ዝንበብ ውዳሴ ማርያም ''ዘበእንቲኣሃ ተሥዕረ ዘቀዳሚ መርገም/ ናይ መጀመርታ መርገም ብኣኣ ተሣዕረ'' ብምባል ከምዝገለጾ፡ ጥንተ አብሶ ብምኽንያት ቅድስት ድንግል ማርያም ተሣዓረ። ብኸመይ ተሣዒሩ ምስ እንበል ''እግዚአብሔር  ጐይታ ሠራዊት ዘርኢ እንተዘይኃድገልናስ ከም ሰዶም ምኾንና ንገሞራ'ውን ምመሰልና ኔርና።'' ብምባል ኣብ ትንቢቱ ከም ዝተዛረቦ (ኢሳ. ፩፥፱/1፥9) እስራኤል ዘሥጋ  ወዘነፍስ ኵሉ ሰብ ካብ ኣብርሃም ዝተረኽበት ድንግል ማርያም እንተዘይትነብር ነይራ ኣብ መርገም ተዋሒጥና ምነበርና ነይርና ክብል ገሊጹ ኣሎ። ምኽንያቱ እዛ ዘርኢ እዚኣ ኣዳም ኣብ ልቡ ዝነበረት ናይ ተስፋ ዘርኡ እያ። ካብዚኣ እዩ፡ ንዓለም ንምድኃን ወዲ ኣምላኽ ኢየሱስ ክርስቶስ ብተዋሕዶ ሰብ ኾይኑ ዝተገልጸ።

ብምኽንያት ኣዳምን ሔዋንን ዘርኢ ሰብ፡ ደቂ ተባዕትዮ ይኹኑ ደቂ አንስትዮ ኣብ ትሕቲ መርገም ወዲቖም ነበሩ። እዚ ከኣ ብጥንተ ኣብሶ ዝመጽአ  እዩ። ድንግል ማርያም ግና ካብ ማሕፀን ወላዲታ ጀሚራ፡ ዝነጽሐት ስለዝኾነት ጥንተ አብሶ መርገመ ሥጋን መርገመ ነፍስን ዘይብላ፡ ዝተባረኸት ዘርኢ እያ። መርገም ንዘለዎ ዝተባረኸ ስለዘይበሃል፡ ቅዱስ ገብርኤል'ውን ''ንስኺ ካብ ኣንስቲ ተፈሊኺ ዝተባረኺ ኢኺ'' ዝበላ። ቅዱስ ገብርኤል ካብ ኣንስቲ ዝተባረኽኪ ኢኺ ዝበላ ብእምነትን ብምግባርን ዝተባረኻ አንስቲ የለዋን ንማለት አይኮነን፡ ዋላ እኳ ዝተባረኻ እንተኾና ሕጸጽ(ጉድለት) ኣለወን። ብምኽንያት ሔዋን፡ ብጥንተ ኣብሶ፡ መርገም ተመሓላሊፍወን እዩ። ካብ መርገመ ሥጋን መርገመ ነፍስን ናፃ አይኮናን። ድንግል ማርያም ግና ዝተባረኸት ዝርኢ፡ ልዕሊ እቶም ዝተባረኹ ኢያ፡ ምኽንያቱ ድማ ገና ከይተወለደት ካብ ማሕጸን ወላዲታ ጀሚራ ብመንፈስ ቅዱስ ተሓሊያ ካብ መርገመ ሥጋ፡ መርገመ ነፍስ ዝነጽሐት ዝተፈለየት ብምዃና እዩ።

ኵሉ ዘርኢ ሰብ ግና ብኃጢኣት ኣዳም ክብሪ እግዚአብሔር ስለ ዝጐደሎ "ጽድቕና ከም ጨርቂ መርገም ኮነ” (ኢሳ. ፷፬፥፮/64፥6) ተባሂሉ ተነግረሉ።  ቅዱስ ዳዊት'ውን "ኵላቶም ተጋግዮም፡ ብዘለዉ ኩላቶም ረኺሶም” ንዝበሎ ቅዱስ ጳውሎስ አብ (ሮሜ. ፫፥፳፫- 3፥23) ”ኵሎም ኅጢኦም ክብሪ አምላኽ'ውን ሲእኖም ብምባል ተርጒምዎ አሎ”። ድንግል ማርያም ግና ብተፈጥሮ እኳ ካብ ዘርኢ ኣዳም ዝተረኸበት እንተኾነት፡ ብፍቓድ እግዚአብሔር ንኣደ ኣምላኽነት ስለ ዝተመርጸት መንፈስ ቅዱስ ካብ ማሕፀን ኣዲኣ ጀሚሩ ይሕልዋ ስለ ዝነበረ ዝጎደላ ክብሪ የልቦን። ነዚ ንምምልካት አብ ላዕሊ ከም ዝተገልጸ ቅዱስ ገብርኤል ንኻልእ ዘየቕረቦ ምስጋናን ውዳሴን ብመንፈስ ቅዱስ ተመሪሑ "ቡርክት አንቲ እምአንስት/ካብ ኣንስቲ ተፈሊኺ ዝተባረኽኪ እኺ" ክብል ኣመስገና (ሉቃስ ፩፥፳፰/1፥28)

ቅድስት ኤልሳቤጥ'ውን ብመንፈስ ቅዱስ ተመሊኣ "ንስኺ ካብ ኣንስቲ ዝተባረኽኪ ኢኺ፡ እቲ ካባኺ ዝውለድ ሕፃን'ውን ዝተባረኸ እዩ።” በለት። (ሉቃስ ፩፥፳፰/1፥28) ቅዱስ ገብርኤል ንአምላኽ ቅድሚ ምፅናሳ ተዛረባ። ቅድስት ኤልሳቤጥ ድማ ንአምላኽ ድሕሪ ምፅናሳ ተዛረበትላ። ኣቦኣ ንጉሥ ዳዊት'ውን ቡርክት እትበሃል ካብ ማሕፀን ኣዲኣ ጀሚራ ምዃናን፡ ብናይ ኣዳምን ሔዋንን መጻወድያ ፍዳ ከምዘይ ተታኅዘት ንምግላጽን፡ ንእግዚአብሔር ወልድ መኅደሪት ቅድሚ ምዃና ምቕዳሳ ከረድእ ከሎ "ቀደሰ ማኅደሮ ልዑል/ልዑል መኅደሪኡ ቀደሰ” (መዝ. ፵፮፥፬/46፥4) ክብል ተዛረበ። ቅድስናኣ ከም ናይ ኤርምያስን ቅዱስ ዮሐንስ መጥምቅን አይኮነን። ንሳቶም ጸጋ ረኺቦም ንአገልግሎት ተመርጹ እምበር ብምኽንያት ጥንተ ኣብሶ ካብ ወሪደ ሲኦል ኣየምለጡን። ክርስቶሰ ናፃ ክሳዕ ዘውፅኦም በፀጋ እግዚአብሔር ተሓልዮም ኣብኡ ነበሩ። (መጽ.ጥበብ ፫፥፩/3፥1) ድንግል ማርያም ግና መርገመ ሥጋ፡ መርገመ ነፍስ ዘይብላ ብእኣ ምኽንያት በረከተ ሥጋ፡ በረከተ ነፍስ ንሰባት ዝዕድል፡ ንቡሩኽ አምላኽ ብድንግልና ፀኒሳ፡ ብድንግልና ንምውላድ ዝበቕዐት እያ። አቦታትና'ውን "መንፈስ ቅዱስ ዓቀባ እምከርሠ እማ፡ ወኢረኵሰት በምንተኒ እምዘፈጠራ ድንግል ድንግል በሕሊናሃ ወድንግል በሥጋሃ።” (መንፈስ ቅዱስ ካብ ማሕፀን ኣዲኣ ጀሚሩ ሓለዋ። ካብ ዝተፈጥረትሉ ግዜ ጀሚሩ ብሓሳባ ይኹን ብሥጋኣ ድንግል ንጽሕቲ እያ) ዝበሉ ጥንተ ኣብሶ ከምዘይብላ ንምምልካት ዝተገልጸ ኢዩ። ብናይ መጀመርታ ሔዋን ዝተዓፀወ አፍደገ ገነት፡ ናይ ሕያዋን ጻድቃን ኣደ ብዝተባህለት ዳግማዊት ሔዋን ብድንግል ማርያም ተኸፍተ። በዚ መሠረት እዚ ድንግል ማርያም ዳግማዊት ሔዋን ትበሃል፡ ነዚ ድማ ሊቅ ኤፍሬም ሶርያዊ አብ ውዳሴኡ "በእንተ ሔዋን ተዓፅወ ኆኅተ ገነት፡ ወበእንተ ማርያም ድንግል ተርኅወ ለነ ዳግመ (ብምኽንያት ሔዋን አፍደገ ገነት ተዓፅወ፡ ብምኽንያት ድንግል ማርያም ግና ዳግማይ ተኸፍተ” ኢሉ ወደሳ።

ኣደ ኵሎም ሕያዋን ምባላ፡ ብናይ መጀመርታ ሔዋን ኵሉ ሰብ ከምዝተጐድአ ብድንግል ማርያም ግና ኵሉ ሰብ ምድኃኑ የረድእ። ስለዚ ጥንተ አብሶ ኣለዋ ምባል ኣየከኣልን። ጥንተ አብሶ ስለዘይወረሰ፡ ናይ ማሕፀና ፍሬ ዝኾነ ወዳ፡ ብመለኮቱ ኵሉ ጊዜ ቡሩኽ እዩ። ብሰብነቱ'ውን ቡሩኽ እዩ። እንተዘይኮይነ ግና ንሳ ጥንተ አብሶ ኣለዋ ንብል እንተኾይንና ካብ ጥንተ አብሶ ናፃ ዘይወፅአ፡ ብውርሲ መርገም ዝበጽሖ ሥጋኣን ነፍሳን ወሲዱ ተወሓዳ ምበልና ነይርና።

እዚ ምእንቲ ከይበሃል ግና "ቡርክት አንቲ እምአንስት” (ካብ ኣንስቲ ዝተባረኽኪ ኢኺ) ተባህለት። ድንግል ማርያም "ኵሎም ትውልዲ ብፅዕቲ ክብሉኒ እዮም።” ኢላ ንመጻኢ ክብርቲ፡ ኅርይቲ፡ ብርኽቲ እናበሉ ኵሉ ፍጥረት ከም ዘመስግና ተዛረበት። ጥንተ አብሶ አለዋ ማለት ግና ኣሽካዕላል እዩ። ናይ ክርስቶስ ናይ ባህርይ ንጽሕናኡ ናብ ምጥርጣርን፡ ኣዳም ተኻሒሱ ብደም ተዓዲጉ ናብ ክብሩ ተመሊሱ ናብ ምባል ዘየብጽሕ እዩ። ቤተ ክርስቲያንና'ውን ብፍጹም ኣይትቕበሎን እያ።

ምኽንያት ጥንተ አብሶ ሔዋን እያ፡ ደንግል ማርያም ግና  ናይ ጥንተ ድኅነት መሠረት ሕይወት እያ። ጥንተ አብሶ ኣለዋ ዝብል ፍልስፍና፡ ብእኣ ጥራይ ከይተወሰነ ንክርስቶስ'ውን ዝነቅፍ መናፍቓዊ ትምህርቲ እዩ። ቤተ ክርስቲያን ነዚ ናይ ተረፈ ኣይሁድ ኣበሃህላ ኣይትቕበሎን እያ። ድንግል ማርያም ብርኽቲ ምዃና ዘይምእማን፡ ፍሬኣ ክርስቶስ'ውን ብሩኽ ኣይኮነን ናብ ምባል የብጽሕ። ከምዚ ኢልካ ምሕሳብ ንመንፈስ ቅዱስ ምሽክዕላል እዩ። ከምዚ ዓይነት ኣተሓሳስባ ኑፋቄ እምበኣር ትምህርቲ ክርስትና ኣይኮነን።

ካሕሳ (ድኅነት) ዝተጀመረ ኣብ ማሕፀን እዩ፡ ንጐይታ ክትፀንስ ከላ ብዘይ ዘርኢ ሰብኣይ ብሕቱም ድንግልና ብግብሪ መንፈስ ቅዱስ እዩ። ነዚ ፅንሲ እዚ ካልኦት ኣይፈለጥዎን፡ ብምንታይ እሞ ክፈልጥዎ። ንሔዋን ግና "በከመ አድመውኪያ/ ከምታ ዘድመኽያ” ድመዪ ኢልዋ ነበረ። ቅድስት ድንግል ማርያም ካብዚ ናፃ እያ።  ቅድመ ፀኒስ፡ ጊዜ ፀኒስ፡ ድኅረ ፀኒስ፤ ቅድመ ወሊድ፡ ጊዜ ወሊድ፡ ድኅረ ወሊድ (ቅድሚ ፅንሲ፡ ጊዜ ፅንሲ፡ ድኅረ ፅንሲ፤ ቅድሚ ምውላድ፡ ጊዜ ምውላድ፡ ድኅሪ ምውላድ) ጽንዕት በድንግልና፡ ሥርጉት በቅድስና እያ ኢና እንብል። ክሳዕ መወዳእታ "እመ ድንግለ ወጽሙረ” ንብል። ድንግልናን ኣደነትን ኣጣሚራ ዝኃዘት እያ። /ውዳሴ ማርያም ዘረቡዕ/

እዚ ከሎ እቲ ሓቂ ግና ሓደ ሓደ ሰባት ክዛረቡ ኸለዉ ከምዚ ይብሉ፦ "ቅድስት ድንግል ማርያም ካብ ናይ ኣዳም ኃጢኣት ዝነጽሐት ሊቀ መላእኽቲ ቅዱስ ገብርኤል ምስ ኣበሠራ እዩ።…” ይብሉ ግና ብሥራት ቅዱስ ገብርኤል ካብ ናይ ቀደም ኃጢኣት (ጥንተ አብሶ) ናፃ ዝገብር እንተዝኸውን ነይሩ፡ አብ ብሉይ ኪዳን አብ መጽሓፈ መሳፍንቲ (ምዕ. ፲፫፥፩-፳/13፥1-20) ንሰበይቲ ማኑሄ ንሶምሶን ከም እትወልድ ተበሢራ’ዶ ኣይነበረትን? ከምኡ'ውን አብ ዘመነ ሓዲስ ኪዳን ካህን ዘካርያስ ኣቦ መጥምቀ መለኮት ቅዱስ ዮሓንስ ብተመሳሳሊ ተበሢሩ ዶ ኣይነበረን? ኢልና ክንሓቶም ምፈተና። ብተወሳኺ'ውን ብሥራት መልኣኽ ካብ ጥንተ አብሶ ናፃ ክገብር እንተዝኽእል ነይሩ፡ እልፍ ኣእላፋት መላእኽቲ ተኣኪቦም ንኣዳም ምስ ደቁ መድኃንዎ  ነይሮም። ብሥራት ሊቀ መላእኽቲ ቅዱስ ገብርኤል ካብ ጥንተ አብሶ ኣናጊፉ እንተኢልና፡ ምስ ሞት ክርስቶስ ማዕረ ገይርናዮ ኣሎና ማለት እዩ (ሎቱ ስብሐት!)። ንሕና ግና ከምዚ ልዕል ኢሉ ዝተጠቕሰ ናይ ስሕተት ትምህርቲ ኣይንኣምንን ኢና።

ቅድስት ድንግል ማርያም ጥንተ አብሶ እንተዘይነብራስ ቅዱስ ያሬድ "አንጺሖ ሥጋሃ ቀዲሶ ኪያሃ ኅደረ ላዕሌሃ (ሥጋኣ አንጺሑ ንእኣ ቀዲሱ ኣብኣ ኃደረ” አይምበለን ዝብሉ ምህላዎም ፍሉጥ እዩ። ነዚ ዝበለ ግና ቅድሚኡ እቲ ሥጋ ዘይነጽሐ ስለዝነበረ ድዩ፧ ፈጺሙ ኣይኮነን! ምኽንያቱ ኤልሳቤጥ ቅድስቲ ብምዃና ንዮሐንስ መጥምቀ መለኮት ፀኒሳ እንከላ "መንፈስ ቅዱስ መልኣ” ይብል። (ሉቃ.፩፥፵፩/1፥41) ቅድሚኡ መንፈስ ቅዱስ ስለ ዘይነብራ ድዩ፧ ከምዚ ዝበለ ምስ እንብል ኣይኮነን። ባዕሉ ቅዱስ ያሬድ እቲ ዝበሎ ኣቀዲሙ ኃጢኣት ስለዝነበራ "አንጺሑ ኣብኣ ኃዲሩ” ማለት ከምዘይኮነ ኪገልጽ ከሎ፡ "ማርያምሰ ተሐቱ ውስተ ከርሡ ለአዳም ከመ ባህርይ ፀዓዳ” (ማርያምስ ኣብ ውሽጢ ከርሢ ኣዳም ከም ፃዕዳ ዕንቝ ባሕሪ ተብርህ ነበረት) ይብል። ከመይ! ቅድሚ ዓለም ኣብ ሕሊና አምላኽ ስለዝነበረት። ኦ ሕዝበ ክርስቲያን! ነቲ ሓቂ ከነለልዮ ይግባእ።

ስለዚ ቤተ ክርስቲያንና እትኣምኖ እምነት፡ ኣዳም ደቁ ደቂ ደቁን፡ ብጥንተ አብሶ ተታኂዞም ከምዝነበሩን፡ ዝበደሉን ዘይበደሉን አብ ኃጢኣት ከም ዝነበሩን (ሮሜ ፭፥፲፬/5፥14) እዩ። ቅድስት ድንግል ማርያም ግና ንጽሐ ሥጋ፡ ንጽሐ ነፍስ፡ ንጽሐ ልቡና ዘይተፈልያ ፍልይትን ብርኽትን ሰብ ኮይና እያ ተወሊዳ። ምናልባሽ ካብ በደለኛታት (ጥንተ አብሶ) ካብ ዘለዎም ስድራ ተወሊዳ ክነሳስ፡ ከመይ ኢላ ንሳ ንበይና ክትነጽሕ ክኣለት፧ ብምባል ዝሽገሩ እንተደኣ አልዮም፡ እቲ ኣብ መወዳእታ ዝመጽእን ዝወሃቦምን መልሲ ግና "ንእግዚአብሔር ዝሰኣኖ ነገር የልቦን!” ዝብል እዩ።

 

                                                       ስብሐት ለእግዚአብሔር!

(ምንጪ፦ መጽሔት ‘ሰአሊ ለነ ቅድስት’፤ ቍ. ፯/7 ቤ/ት/ሰ/ መካነ ገነት ኪዳነ ምሕረት፤ ኣሥመራ ፳፻፫/2011)