ኣብ ኢየሩሳሌም ጽንሑ!

በስመ አብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ አሐዱ አምላክ።

ንበሩ ሀገረ ኢየሩሳሌም  (ሉቃ ፳፬፥፵፱/24፥49)

ጐይታናን መድኃኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ ድኅሪ ትንሣኤኡ ንቅዱሳን ሓዋርያቱ እናተገልጸ ኣርብዓ መዓልቲ ድኅሪ ምምሃሩን: ኣብ ደብረ ዘይት ብዘደንቕ ይባቤ መላእክት እናተመስገነ ቀቅድሚ ምዕራጉን: ንሓዋርያት ካብቲ ዝተዛረቦም እቲ ሓደ “አንትሙሰ ንበሩ ሀገረ ኢየሩሳሌም እስከትለብሱ ኃይለ እምአርያም” (ንስኻትኩም ግና ካብ ላዕሊ ሓይሊ ኽሳዕ እትለብሱ፡ ኣብ ከተማ ኢየሩሳሌም ጽንሑ) ዝብል ነበረ።

ኢየሩሳሌም ማለት ናይ ሰላም ከተማ ማለት እዩ። ጥንታዊ ስማ ከኣ ሳሌም ይብሃል ነበረ። (ዘፍጥ ፲፬፥፲፰/14፥18) እዚኣ ቅድስት ከተማ’ዚኣ ብዝተፈላለየ ስም’ውን እትጽውዓሉ ጊዜ ነይሩ እዩ። (ኢያ ፲፭፥፷፫/15፥63 ፲፰፥፲፮/18፥16 ካልኣይ ዜና ፳፯፥፫/27፥3 ፴፫፥፲፬/33፥14 መዝ ፻፴፮፥፩/137፥1) ድኅሪ ንግሥነት ቅዱስ ዳዊት ግና ኢየሩሳሌም ዝብል ስማ ጸኒዑ ይርከብ ኣሎ። (ካልኣይ ሳሙ ፭፥፮-፲/5፥6-10)። ቅድስት ከተማ ኢየሩሳሌም ኣብ ታሪኻ: ንነዊሕ ዘመናት ኣሦራውያንን ባቢሎናውያንን ብዝኣመሰሉ ባዕዳውያን ወረርቲ ዕንወትን ራስያን ኣጓኒፍዋ እዩ። ቅዱስ ዳዊት ብትንቢት ርእዩ ንዝዝመረላ መዝሙር ምዝካሩ ጽቡቕ ኣብነት ክኾነና ይኽእል። (መዝ ፻፴፮፥/137)። እስራኤላውያን ንዋና ከተማኦም ኢየሩሳሌም ፍሉይ ፍቕሪ ነበሮምን ኣለዎምን። መካበብይያታ ነዲቖም: ደጌታታ ዓጽዮም: ጽኑዕ ዕርድታት ዓሪዶም ካብ ጸላእቲ ይኸላኸሉላ ከምዝነበሩ ከኣ ይፍለጥ። ስለዚ ኸኣ ጽዮን: ትርጉሙ ድማ እምባ: መጸገዒ: ኸውሊ እናበሉ ይጽውዕዋ ነበሩ።

ምዕዶ ንካህናትን ዲያቆናትን

በስመ አብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ አሐዱ አምላክ።

ንሎሚ ሓደ ግዱስ ተኸታታሊ መደብና ይጠቕም እዩ ብምባል ካብ መጻሕፍቲ ሊቃውንት ሃገርና ካብ ዝረኸብዎ ጠቒሶም ንዝለኣኹልና ጽሑፍ ናባኹም ንዝርግሖ ኣሎና እሞ: ካልኦት’ውን ብተመሳሳሊ ኣብዚ መደብ’ዚ ሱታፌኹም ብኸምዚ ኣገባብ ክትቕጽሉ በዚ ኣጋጣሚ’ዚ ብትሕትና ክንዕድም ንፈቱ።

ለኣኺ እዚ ጽሑፍ’ዚ ቅድሚ ሕጂ ኣብ ጦማርና “ምዕዶ አበው ዘደብረ ቢዘን” ኣብ ትሕት ዝብል ርእሲ ካብ መጽሓፍ “መዝገበ ሃይማኖት” ጠቒስና ንዘውጻናዮ ጽሑፍ ኣንቢቦም: ካብ ዝኅተም ልዕሊ ኣስታት 50 ዓመት ዝገበረ “ወልታ ሃይማኖት” ኣብ ትሕቲ ዝብል ርእሲ ብቀሺ ገብረሚካኤል ገብረሕይወት ብዝተባህሉ ሊቅ ካብ ዝተሰናደወ መጽሓፍ ንዝረኸብዎ ተመሳሳሊ ምዕዶ ንክልእኹልና ከምዝተተባበዑ ገሊጾሙልና ኣለዉ።

መምህር ቤተ ክርስቲያን ዝነበሩ ኣዳላዊ እዚ መጽሓፍ’ዚ: ምኽንያት ጽሕፈት ዝኾኖም ነገራት ክገልጹ ከለዉ: ሓዋርያት መሲሎም ካብ ዘስሕቱ፤ ቍርበት በጊዕ ተኸዲኖም ካብ ዘጋግዩ ሓሰውቲ ብሃይማኖት ተዓቂብና ክንነብር “ዋልታ እምነት” ክኾነና ብምባል ብንኡስ ዓቕሞም ንመናፍቃን ምላሽ ዘዳለዉዎ ምዃኖም ኣብ መቅድም መጽሓፎም ምግላጾም ለኣኺና ኣብሪሆምልና ኣለዉ። “ወምክንያተ ጽሒፎቱሰ ለዝንቱ መጽሐፍ:  እንዘ ይብሉ “ተዓቀቡ እምሐሳውያነ ነቢያት እለ ይመጽኡ ኀቤክሙ በአልባሰ አባግዕ ወእንተ ውስጦሙሰ ተኵላት መሰጥ እሙንቱ” (ማቴ ፯፥፲፭/7፥15)። እዚ መጽሓፍ’ዚ ብመጠን ትሕዝቶኡ ንኡስ ይኹን ደኣ እምበር መልእኽቱ ዓቢይ ምዃኑ ተሳታፊ ዓምድና ወሲኾም ድኅሪ ምግላጾም: እዛ ሎሚ ዝሰደዱልና ጽሑፍ’ውን ኣብ መወዳእታ ክፋል ናይዚ መጽሓፍ ዝርከብን: ንካህናትን ዲያቆናትን ዝቀንዐ ምዕዶ ምዃኑ ኣነጺሮሙልና ኣለዉ። ንለኣኺና ተክለሃይማኖት ካብ ዓዲ እንግሊዝ ብስም ተኸታተልቲ መደብና እናመስገንናን እግዚአብሔር ኣምላኽ ከኣ ዓስቢ ክህቦም እናለምንናን: ቅዳሕ እዚኣ መጽሓፍ ከምቲ ዘተመባጽዑልና ኣብ ዝሓጸረ ጊዜ ብኣድራሻና ክሰዱልና ተስፋና ምሉእ ምዃኑ ንገልጽ። ተሳትፎኹም ክቕጽል ከኣ ብስም ቅድስት ቤተ ክርስቲያን ሓደራ ንብል። ሕጂ ናብቲ ምዕዶ ንስገር: ንኵልና ኣስተውዒሉ ዝፍጽም ልቦና ይሃበና፦

ደብረ ምጥማቅ

በስመ አብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ አሐዱ አምላክ አሜን።

እንቋዕ ናብ ክብረ በዓል ደብረ ምጥማቅ ኣብጽሓና እናበልና፤ ቅድሚ ሕጂ ብዛዕባ'ዚ በዓል ንዝወጸ ጽሑፍ ( ደብረ ምጥማቅ ቀዳማይ ክፋል፤ ካልኣይ ክፋል  ብምጥዋቕ) ክንምልከትን ናይቲ በረኸት ተሳተፍቲ ክንከውንን ብትሕትና ንዕድም።

እግዚአብሔር ኣምላኽ በረኸትን ረድኤትን ኣዴና ቅድስት ድንግል ማርያም ይዓድለና። 

ርክበ ካህናት (፭ይ ክፋል)

ዕለተ ርክበ ካህናት

ቅዱሳን ሓዋርያት ኮኑ ኣብ ኒቂያ ዝተጋብኡ ሠለስቱ ምእት ብዛዕባ ዕለተ ጉባኤ ርክበ ካህናት ክውስኑ ከለዉ ተመሳሳሊ መበገሲ ጒዳያትን ዕላማታትን ነይርዎም። ብተመሳሳሊ’ውን ክልቲኦም ኣብ ዓመት ክልተ ጊዜ ጉባኤ ርክበ ካህናት ክግበር እዮም ኣብ ሕግታቶም ኣስፊሮም። “ይትጋብኡ ኤጲስ ቆጶሳት ዘኵሉ መካናት ኀበ ጳጳሶሙ አው ኀበ ሊቀ ጳጳሳሳቲሆሙ ፪ተ ጊዜ በኵሉ ዓመታት” (ኣብ ኵሉ ቦታታት ዝተሾሙ ኤጲስ ቆጶሳት ምስ ጳጳሶምን ሊቃ ጳጳሶምን ኣብ ዓመት ክልተ ጊዜ ይጋብኡ) ከኣ ይብል። (ካልኣይ ቀሌምንጦስ ኣንቀጽ ፳፯፤ ሣልሳይ ቀሌምንጦስ ኣንቀጽ ፳፰፤ ሊቃውንተ ኣንጾኪያ ዝጸሓፍዎ መጽሓፍ ኣንቀጽ ፳) (ፍትሓ ነገ ፬)

እቲ ቀዳማይ ጉባኤ ኣብ በዓለ ሃምሳ ኣብ ራብዓይ ሱባኤ ይኹን ይብል። ትርጉሙ ኸኣ ኣብ ራብዓይ ሱባኤ ኣብ ራብዓይ መዓልቲ ይኹን ማለቶም ምዃኑ ተገሊጹ ኣሎ (ወጊዜ ቀዳሚት ጉባኤ በራብዕ ሱባኤ እም ፶)። እቲ ካልኣይ ጉባኤ ከኣ ኣብ መበል ፲፪ ዕለት ጥቅምቲ ይኹን ብምባል ኣብ ሲኖዶሶም ውሳኔ ኣኅሊፎም ነይሮም (ወዳግሚት አመ ፲ወ፪ ለጥቅምት)። ሠለስቱ ምእት ኣብ ኣገላልጽኦም ቍሩብ ፍልይ ዝበለ ኣገባብ እንተጠቕሙ’ውን መሠረታዊ መልእኽቱን ዕለቱን ግና ምስ ናይ ሓዋርያት ውሳነ ተመሳሳሊ እዩ። (ኣብ ፯ መጽሓፍ ኒቂያ ኣንቀጽ ፵ወ፭) (ፍትሓ ነገ ፬)

ርክበ ካህናት (፬ይ ክፋል)

ሲኖዶስን ርክበ ካህናትን

ሓዋርያት ንዓለም ተኻፋፊሎም ድኅሪ ምምሃሮምን: በብሃገረ ስብከቶም ኤጲስ ቆጶሳት ገይሮም ንሓዋርያነ አበው ድኅሪ ምሻሞምን፤ ከምኡውን ኣብ ዘመነ ሊቃውንት ኵሉ ግቡእ ቅርጺ ምሕደርኡ ምስ ሓዘ: ርክበ ካህናት ብደረጃ ሲኖዶሳት (ሊቃነ ጳጳሳትን ጳጳሳትን ኤጴስ ቆጶሳትን) ብዝያዳ ክካይድ ዝጀመረሉ ኣገባብ ከነስተውዕል ንኽእል ኢና። ብደረጃ ካህናት ዝግበር ጉባኤ ብሲኖዶሳት እናተዓብለለ ይምጻእ ደኣ እምበር ተሪፉ ማለት ኣይኮነን። ካህናት’ውን በብደረጅኦም በብሃገረ ስብከቶም ብኤጲስ ቆጶሳት እናተመርሑ ጉባኤያት የካይዱን ስለ ዕብየት ቤተ ክርስቲያን ይዛተዩን ይማኸሩን ከምዝነበሩ ዝተፈልጠ እዩ። እዚ ኸምዚ ዚኣመሰለ ርክበ ካህናት ከኣ ነቲ ላዕለዋይ ጉባኤ ሲኖዶስ: መሠረትን መጋቢ ሓሳባትን እዩ። ቅዱስ ሲኖዶስ ካብቲ ታሕተዋይ ኣካላቱ ብቀዳምነት ከኣ ብኤጲስ ቆጶሳት ወይውን ጳጳሳት ካብ ዝምራሕ ጉባኤ ካህናት ሓሳባትን ሓበሬታን እንተዘይረኺቡ: ርእሲ ብዘይ ኢድን እግርን ተሪፉ ማለት እዩ።

ሲኖዶስ ማለት ጉባኤ ማለት እዩ። ብቅዱስ ፓትርያርክ (ርእሰ ሊቃነ ጳጳሳት) ዝምራሕ ጉባኤ ጳጳሳት ማለት ኸኣ እዩ። እቲ ጉባኤውን ብወገን መንፈሳዊ ኣገልግሎት ንቅድስት ቤተ ክርስቲያን ዝመሓላለፍ ሕግን ሥርዓትን ዘወጽእን ዝውሰንን: ንኣገልገልቲ ካህናትን ምእመናን ዘመሓላልፍ ላዕለዋይ ሓጋጌ ኣካል ቤተ ክርስቲያን እዩ። ዋላ እኳ ጳጳሳትን ኤጲስ ቆጶሳትን ብማዕረገ ክህነት ዘለዉ እኳ እንተኾኑ: እቲ ንሳቶም በይኖም ዝገብርዎ ጉባኤ ቅዱስ ሲኖዶስ ይብሃል። ብቅዱስ ፓትርያርክ ከኣ ይምራሕ። ናይ ትሕቲኦም ዘለዉ ካህናት ጉባኤ’ውን: ብሥልጣንን ብመዝነትን ዝተሓተ ይኹን ደኣ እምበር ካብ ቅዱስ ሲኖዶስ ዝተፈልየ ዕላማ የብሉን። ካህናት ብሓድነት ተጋቢኦም ብምክኻርን ብምምይያጥን ንጸገማቶም መፍትሒ ንምርካብ ሓሳብ መምርሒታት ኣውጺኦም: ድኅሪ ውሳነ ምሃቦም ንቅዱስ ሲኖዶስ ከቕርቡሉ ዝኽእሉሉ ኣኼባ ማለት እዩ። ናይ ክልቲኦም ጉባኤያት ውሕደትን ሓባራዊ ሥራሕን ከኣ ንቅድስት ቤተ ክርስቲያን ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ።

በዓለ ዕርገት

በስመ አብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ አሐዱ አምላክ አሜን።

ብሰላም ናብ ክቡር በዓለ ዕርገት ጐይታናን መድኃኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ ዘብጽሓና እግዚአብሔር ኣምላኽ ምስጋና ይብጽሓዮ። እምበኣር ብምቕጻል ቍሩብ ስፍሕ ዝበለ ትምህርቲ ዕርገት ንኸነንብብ፦ ቅድሚ ሕጂ ንዝወጸ ጽሑፍ በዓለ ዕርገት (ቀዳማይ ክፋል፤ ካልኣይ ክፋል፤ ሣልሳይ ክፋል) ክንምልከት ብትሕትና ንዕድም።

በዓልና በዓለ ፍስሓ ይግበረልና።

“ስፍራ ኸዳልወልኩም እኸይድ ኣሎኹ” ዮሐ ፲፬፥፫

በስመ አብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ አሐዱ አምላክ አሜን። 

ዓመት መጸ ካብ እነኽብሮም ዓበይቲ በዓላት ጐይታ እቲ ሓደ: ድኅሪ በዓለ ትንሣኤ ኣብ መበል ፵ መዓልቲ ዝኽበር ዕርገት ጐይታናን መድኃኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ እዩ። ወልደ እግዚአብሔር ናብ ዓለም ብምምጻእ፤ ብተዋሕዶ ፍጹም ሰብ ኮይኑ ካብ ልደቱ ክሳዕ ሕማሙ: ሞቱ: ትንሣኤኡ ዝገበሮም ድንቂ ተግባራት ኣቐዲሞም ብትንቢት ነቢያት ዝተነግሩን ዝተጻሕፉን እዮም። ክቡር ዕርገቱ’ውን ካብኦም ብዘይፍለ መገዲ ኣቐዲሙ ትንቢት ዝተነግረሉ: ምሳሌ’ውን ዝነበሮ እዩ። ካብቶም ንዕርገቱ ዝምልከቱ ትንቢታት ከኣ ቅዱስ ዳዊት ኣብዚኁ ብምዝራብ ይፍለጥ እዩ።

እቶም ትንቢታት: ዕርገት ጐይታ ብዓቢይ ምስጋንን ይባቤን፤ ብድምፂ መለከት ቅዱሳን መላእኽቲ ተዓጂቡ ከምዝኸውን፤ ብተምሳል ንጸላእቱ ሥዒሩ ምርኮ ማሪኹ ዝመጸ ንጉሥ ብዝግበረሉ ኣቐባብላ ከምዝዓርግን፤ ናብ ዝቐደመ ክብሩ ከምዝምልሰን፤ ወቦዘ.. ዝገልጹ እዮም ዝነበሩ። እቶም ትንቢታት’ውን እቲ ብተዋሕዶ ሰብ ዝኾነ ኣምላኽ ንሱ እግዚአብሔር ምዃኑ ዘመሥጥሩን፤ ድኅሪ ዕርገቱ’ውን ኣብ ተዋሕዶ ምፍልላይ ከምዘየለ ዘረድኡ። “ዐርገ እግዚአብሔር በይባቤ ወእግዚእነ በቃለ ቀርን” (ኣምላኽ ብእልልታ፡ እግዚአብሔር ብደሃይ መለኸት ዓረገ።) (መዝ ፵፮፥፫/47፥3) “ጐይታ ንጐይታይ፡ ንጸላእትኻ መርገጽ እግርኻ ኽሳዕ ዝገብሮም፡ ኣብ የማነይ ተቐመጥ፡ በሎ።” (መዝ ፻፰(፱)፥፩) “አርኅዉ ኆኃተ መኳንንት፡ ወይትረኃዋ ኆኃት እለ እመፍጥረት ወይባእ ንጉሥ ክብር ወስብሐት” መዝ ፳፫፥፯/24፥7 (ኣቱም መኳንንቲ ደጌታትኩም ክፍቱ (ርእስኹኩም ኣልዕሉ)፡ ኦ ናይ ዘለኣለም ደጌታት ይኸፈታ፡ እቲ ንጉሥ ክብሪውን ይእቶ) (መዝ ፷፯፥፲፰/68፥18) ዝብሉ ከኣ ይርከብዎም። ዕርገት ጐይታ ብዘደንቕ ሰማያዊ ሥርዓት እተፈጸመ: ምሥጢር መለኮትነቱ ዝገለጸ: ንኵሉ ብሥልጣኑ ዝገብር ምዃኑ ዘርኣየሉ: ንዝኣምንዎ ኵሎም ሰማያዊ ተስፋኦም ዘጽንዐ: ናይ ዓወት ዕርገት እዩ።

ርክበ ካህናት (፫ይ ክፋል)

ርክበ ካህናት ድኅሪ ዘመነ ሓዋርያት

እምበኣር ኣብዞም ዝሓለፉ ክልተ ክፋላት ብዛዕባ ትርጉም ርክበ ካህናትን ከምኡውን ኣብ ብሉይ ይኹን ኣብ ዘመነ ሓዲስ ብፍላይ ከኣ ኣብ ዘመነ ሓዋርያት ንዝነበረን ንዝቐጸለን ጉባኤያት ብሓጺሩ ክንርኢ ፈቲንና ኢና።

ቅዱስ መጽሓፍ ካብቲ ብቅዱሳኑ መንክር ዝኾነ እግዚአብሔር ዝፈጸሞ ድንቂ ተግባራት ንትምህርትን ንሕይወትን ዝኸውን ቍንጣሮ ክፋሉ ጥራይ ተጻሒፍዎ ከምዘሎ ዝሰሓት ነገር ኣይኮነን። ከም ምዃኑ’ውን ኣብ ብሉይ ይኹን ኣብ ዘመነ ሓዲስ ዝተኻየዱ እሞ ብውሑዱ ዝተገልጹ ጉባኤያተ ካህናት: ኣብ ዳኅራዋይ እዋን ኣብ ምሉእ ዓለም እናሰፈሐትን እናዓበየትን ንዝኸደት ቅድስት ቤተ ክርስቲያን መሠረት ርክባት (ጉባኤ) ካህናት ምንባሮም ርዱእ ነገር እዩ። ኣብ ሥርዓት ቤተ ክርስቲያን ብሓዋርያትን ብሠለስቱ ምእትን ከምኡውን ብካልኦት ኣበው ዝተደንገጉ ቀወምቲ ጉባያኤያት’ውን ምንጮምን መሠረቶምን ንሳቶም እዮም። “ክልተ ወይ ሠለስተ ዀይኖም ብስመይ ኣብ እተኣከቡሉ ኣነ ኸኣ ኣብኡ ኣብ ማእከሎም እየ እሞ፡ ክልተ ኻባኻትኩም ኣብ ምድሪ ብዚልምንዎ ነገር ኲሉ እንተ ተሳማምዑ፡ ካብቲ ኣብ ሰማያት ዘሎ ኣቦይ ኪውሀቦም እዩ፡ ኢለ ኸም ብሓድሽ እብለኩም አሎኹ።” ኢሉ ንሓዋርያት ዝኣተዎ ኪዳን ኣጽኒዑ ከኣ ጐይታ ኣብ ሞንጎ ሓዋርያቱን ድኅሪኦም ዝመጹ መራሕቲ ቤተ ክርስቲያን እናተረኽበ ምኽሩን ጥበቡን ገሊጹሎምን፤ ነታ ክጓስይዋ ዝተሾሙላ ቤተ ክርስቲያን ከኣ ብዝግባእ ክመርሑን ክሕልውዋን ኃይሉ ሂብዎምን እዩ። (ማቴ ፲፰፥፲፱-፳/18:19-20) “ኣነ ኽሳዕ መወዳእታ ዓለም ኲሉ መዓልቲ ምሳኻትኩም እየ።” ዝበሎም’ውን ነዚ ዘረጋግጽ እዩ። (ማቴ ፳፰፥፳/28፥20)

ርክበ ካህናት (፪ይ ክፋል)

ኣብ ዘመነ ሓዋርያት

ቅድም ይኹን ድኅሪ ስቅለት ጐይታ፡ ኣብ ዘመነ ሓዲስ እቲ ብፈሪሳውያን ዝተዓብለለ ዓቢይ ጉባኤ ኣይሁድ ኣብ ልዕሊ ሓዋርያቱን ከምኡውን ዝኣመኑ ኵሎም ሰዓብቱን ዝተፈላለየ ተንኮላትን ግፍዕን ይፍጽም ከምዝነበረ ቅዱስ መጽሓፍ ዝገልጾ እዩ። ንኵሉ እቲ ብጐይታናን መድኃኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ ዝወሃብ ዝነበረ ትምህርቲ ወትሩ ይቃወምን፤ ካብ ትምህርቱ ገለ ንምርካብ ኸኣ መኽሰሲ ምኽንያት የናድይን ነበረ። ዝኾነ ሰብ ከኣ ብጐይታ ከይኣምን፤ ንሱ ክርስቶስ (መሲሕ) ምዃኑ ከይምስክርን ከኣ ሕጊ ኣውጺኡ ነበረ። ከምኡ ኢሉ ክምስክር ዝተረኽበ ካብ ካብ ኣብያተ ጸሎቶምን ምዅራቦምን ክስጐዎ እዚ ጉባኤ’ዚ ምኽሪ ነበሮ፤ እቶም ሕዝቢ ከኣ ነዚ ጉባኤ’ዚ ይፈርህዎ ነበሩ (ዮሐ ፱፥፳፪/9፥22)።

ብምስክር ሓሶት ንጐይታ ኣብ ቅድሚ’ዚ ጉባኤ ኣቕሪቦሞ ከምዝነበሩ ከኣ ወንጌላውያን ዝመስከርዎ እዩ። ኣኅሊፎም ከኣ ሰቐልዎ። ትንሣኤኡ ክሒዶም ከኣ ነቲ ብስራት ትንሣኤ ብገንዘብን ሓሶትን ክዓብስዎ ፈተኑ። (ማቴ ፳፰፥፲፪-፲፭/28፥12-15)። ከምኡ እናበለ በዚ ጉባኤ’ዚ ዝእለይ መሪሕነት ኣይሁድ ኣብ ልዕሊ ሓዋርያት ቀጻሊ ምስጓግን መግረፍትን ከምኡውን ዝተፈላለየ ክስታትን ጸዋተወ መከራን የውርድ ከምዝነበረ ካብ መጽሓፍ ግብረ ሓዋርያት ክንርዳእ ንኽእል።

እዚ ጉባኤ’ዚ ግና ኣብ ዘመነ ሓዲስ ምስ ምምሥራት ሓዲሽ ኪዳን፤ ኣብታ ሓዳስ ቤተ ክርስቲያን ብጉባኤ ሓዋርያት ተተኪኡ እዩ። ምኽንያቱ እዚ ሥልጣን’ዚ ብሓጋጌ ሕግ፤ ሠራዔ ሕግ ብዝኾነ ጐይታናን መድኃኒንናን ኢየሱስ ክርስቶስ ንሓዋርያት ዝተዋህበ እዩ። ሥልጣኑ’ውን ካብቲ ምሳሌያዊ ዝነበረን ወይውን ኣብ ምድሪ ጥራይ ካብ ዝተደረተ ክህነተ ብሉይ ዝዓበየን፤ ኣብ ምድሪን ሰማይን፤ ኣብ ሥጋን ነፍስን ሥልጣን ዘለዎ እዩ። መፍትሕ መንግሥቲ ኣምላኽ ኣብ ኢዶም ዘረከበ፡ ንሓዋርያት ዝለኣኸ ባዕሉ ሊቀ ካህናት ኢየሱስ ክርስቶስ እዩ። (ማቴ ፲፮፥፲፱/16፥19 ማቴ ፲፰፥፲፰-፳/18፥18-20 ማቴ ፲፥፩/10፥1 ዮሐ ፳፥፳፫/20፥23 ማር ፫፥፲፭/3፥15 ማር ፮፥፯/6፥7 ማር ፲፫፥፴፬/13፥34)

ምልክታ ምጅማር ሓዲሽ ዓምዲ

በስመ አብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ አሐዱ አምላክ።

ክቡራት ተኸታተልቲ መደባት ጦማረ ማዕዶት፦ ጦማርና ካብቲ ዝጀመረትሉን ሒዛቶ ካብ ዝተበገሰትሉን ዕላማ እቲ ሓደ ንትንሣኤን ዕብየትን ቤተ ክርስቲያን ይጠቕሙ እዮም ንዝበለቶም መንፈሳዊ ሓሳባት ምቕራብን፡ ምዝታይን እዩ። ኵሉ ኸኣ በብደረጅኡ ነቶም ሰናይ ተግባራት ምፍላጥ ጥራይ ዘይኮነሲ ክፍጽሞም ምትብባዕ እዩ። ንኸምኡ ዝምልከት’ውን ሓደ ካብቲ ዓምድታት ኣርእስቲ ጽሑፋ “ትንሣኤ ቤተ ክርስቲያን ብኸመይ?” ዝብል ከምዝርከቦ ኣቐዲማ ኣፍሊጣ ነይራ እያ። ክሳዕ ሕጂ ብዝተፈላለየ ምኽንያት፡ ኣብ ካልኣት ዓምድታት ኣተኲራ እንተጸነሐት'ውን፤ ካብ ብሕጂ ከኣ ከም ፍቓድ እግዚአብሔር ነዚ ዓምዲ ጽሑፋት'ዚ ኣብዚ ዘመነ ትንሣኤ'ዚ ጐድኒ ጐድኒ ክትጅምሮ ትበጋገስ ኣላ።

ሃንደበታዊ ምቅይያር ጳጳሳትን ሊቃነ ጳጳሳትን ካብ - ናብ ሃገረ ስብከት

በስመ አብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ አሐዱ አምላክ።

ኦርቶዶክሳዊት ቅድስት ቤተ ክርስቲያን ኤርትራ፡ ኣብ ውሽጥን ኣብ ወጻኢን ኣብ ዘለዉዋ ኣህጉረ ስብከት ብዝለዓለ ሓላፍነት  ነነዊሕ ዓመታት ተመዲቦም ምእመናይ ይጓስዩ ካብ ዘለዉ ክቡራን ጳጳሳትን ሊቃነ ጳጳሳትን ንዝበዝኁ ናይ ሃገረ ስብከት ምቅይያር ከምዝተገብረሎም ካብ ኣሥመራ ዝበጽሓና ዘሎ ዜና መንበረ ፓትርያርክ የመልክት።

ቅድስት ቤተ ክርስቲያንና ምስ ቅብጣዊት ቤተ ክርስቲያን ኣብ ፲፱፻፺ (1998) ዓ.ም. ብዝገበረቶ ወግዓዊ ስምምዓት ናታ ልዑላዊ ዝኾነ መንበረ ፓትርያርክን መናብርተ ጵጵስናን ኣቚማ ርእሳ ክኢላ ክትካየድ ካብ ዝጀመረትሉ፡ እዚ ከምዚ ዝኣመሰለ ብዝኂ ዘለዎ ምቅይያር ሃገረ ስብከት ክግበር እቲ ዝዓበየ ምዃኑ ምንጪታትና ኣመልኪቶም።

በዚ ሕጂ ተገይሩ ዘሎ ምልውዋጥ ኣህጉረ ስብከት ከኣ፦

ርክበ ካህናት (ቀዳማይ ክፋል)

ትርጉም ርክበ ካህናት   

          

ካህናት ጉባኤ ሰሪዖምን ተጋቢኦምን ብዛዕባ ኣገልግሎቶም ምኽሪ ዝገበሩሉ ናይ ካህናት መራኸቢ ኣኼባ፡ ጉባኤ ማለት እዩ። ብቀንዱ ንካህናት ዝሓቝፍ ብምዃኑ ከኣ ርክበ ካህናት ተባህለ። ካህን ዝብል ቃል መበቖሉ ዕብራይስጢ ኮይኑ፡ ኣብ ግእዝን ትግርኛን ከምኡውን ካልኦት ቋንቋታት ከምዘለዎ ዝረዓመ እዩ። ሊቃውንቲ ግና ምስቲ ቋንቋ ግእዝ ክሕውስዎ ከለዉ ተክህነ ዝብል ግሢ ፈጢሮሙሉን፤ ካህን ዝብል ዘርኢ ኣፍርዩን፡ መበቖላዊ መሲሉን ኮይኑን ከኣ ምስ ግእዛዊ ስድራ ተወሓሒዱ ይርከብ። ካህናት ክልተ ዓይነት ዓበይቲ ዕዮታት ጕስነት ኣብ ዝባኖም ይርከብ። እቲ ሓደ ናይቲ ዝጓስይዎ ሕዝቢ ሽግር ተሸኪሞም ምስ እግዚአብሔር ብምርኻብ ረድኤት፡ ጸጋ፡ መፍትሔ ምምጻእ ክኸውን ከሎ፡ እቲ ካልእ ከኣ ንርእሶም ኣብ ቅድሚ ሕዝቢ ኣብነታውያንን መስዋአትን ብምዃን ዝምህሩን፡ ነቲ ምእመን ብኵሉ ዓይነት ክህነታዊ ኣገልግሎት ዘገልግልዎ እዮም። እዚ ማለት ከኣ ንእግዚአብሔር ወኪሎም ኣብ ቅድሚ ምእመናን ዝርከቡ፤ ንምእመናን ወኪሎም ከኣ ኣብ ቅድሚ እግዚአብሔር ዝቖሙን ዝዓዩን እዮም። ስለዚ ኣብዚ ኣገልግሎት’ዚ ብዛዕባ ዝምልከት ንምምኽኻር ዝራኸቡሉ ሓፈሻዊ ጉባኤ ርክበ ካህናት ተባሂሉ ይጽዋዕ። ሓሓንሳብ’ውን ረክበ ካህናት ወይ ርክብ ተባሂሉ ዝጽውዓሉ ጊዜ’ውን ኣሎ።

ኣብ ቅድስት ቤተ ክርስቲያን፡ ርክበ ካህናት ከም ጉባኤ ካህናት ጥራይ ዘይኮነስ ከም በዓል’ውን ዓመት መጸ ዝኽበር ውሱን መዓልቲ ዘለዎ እዩ። ትንሣኤ ኣብ ዝወዓለ ኣብ መበል ፳፬ መዓልቲ ከኣ ይዝከር። ዳርጋ ኣብ ፍርቂ በዓለ ኃምሳ (ጰራቅሊጦስ) ከኣ ይውዕል። እዚ ጉባኤ’ዚ ከም ካልኦት በዓላት ተውሳክ ዘለዎን ኣብ ዓመት ሓደ መዓልቲ፤ ንረቡዕ ከይገደፈ ዝኽበር መንፈሳዊ በዓል ኮይኑ ጸኒሑን ኣሎን። ናይ ምሉእ ዓመት ኣጽዋማትን በዓላትን ኣብ ሓዲሽ ዓመት ባሕረ ሓሳብ ንሕዝቢ ክፈስስ ከሎ ርክበ ካህናት’ውን ዕለቱ መዓስ ከምዝውዕል ድኅሪ በዓለ ትንሣኤ፡ ቅድሚ በዓለ ዕርገት ተሰሪዑ ብወግዒ ይእወጀሉ።

ኣጀማምራ ርክበ ካህናት

እዚ ኽርዳድ ደኣ ኻበይ መጸ?

በስመ አብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ አሐዱ አምላክ።

እምአይቴ እንከ ሎቱ ዝንቱ ክርዳድ? (ማቴ ፲፫፥፳፯/13፥27)

ምሳሌ ስርናይን ክርዳድን

እዚ ቃል’ዚ ጐይታናን መድኃኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ ኣብ መዋዕለ ስብከቱ ካብ ዝመሃሮም ምሳሌታት፤ ንመንግሥተ ሰማያት ኣብ ግራቱ ጽቡቕ ዘርኢ ብዝዘርአ ሰብ ኣብ ዝመሰለሉ ካብ እተዛረቦ ምሳሌ ዝተወስደ ቃል እዩ። ነዚ ሕቶ ዝሓተቱ ከኣ ኣገልገልቲ እቲ ዘራኢ እዮም። ዋና መንግሥተ ሰማያት ዝኾነ ጐይታ፡ ትንቢት ነቢያት ክፍጽም ምእንቲ፡ ኵሉ ትምህርቱ ብምሳሌ ዝተሰነየ ነበረ፤ ብዘይ ምሳሌ’ውን ኣይመሃረን። (መዝ ፸፰፥፩-፪/78፥1-2 ኢሳ ፮፥፱-፲፫/6፥9-13 ማር ፬፥፲፫-፳/4፥13-20 ሉቃ ፰፥፲፩-፲፭/8፥11-15)

ወንጌላዊ ቅዱስ ማቴዎስ ብፍላይ ኣብዚ ክፋል መጽሓፉ’ዚ፡ ጐይታናን መድኃኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ ነታ ኵልና ሕዝበ ክርስቲያን እንጽበያን እንትስፈዋን መንግሥተ ሰማያት ብ፰ በብዓይነቱ ምሳሌታት መሲሉ ንዝመሃሮ ትምህርቲ፡ ንዓና ክንምርሓሉን ክንልብመሉን መዝጊቡ ሓዲጉልና ኣሎ። ሓደ ካብቶም ምሳሌታቱ ከኣ ምሳሌ ክርዳድን ሥርናይን ኣብ ካልኣይ ደረጃ ይርከብ። እዚ ምሳሌ’ዚ፡ ጐይታ ነዚ ምሳሌ መሲሉ ንሕዝቡ ድኅሪ ምምሃሩ፡ ካብቲ ሕዝቢ ብሕት ኣብ ዝብለሉ ዝነበረ እዋን ሓዋርያት ትርጉሙ ካብ ዝሓተትዎን ባዕሉ ተርጒሙ ካብ ዝነገሮምን ውሑዳት ምሳሌታት እቲ ሓደ ኸኣ እዩ።

ጐይታናን ኣምላኽናን ፈጣሪናን ኢየሱስ ክርስቶስ ኣብዚ ምስላ’ዚ፦ ሓደ ሰብ ኣብ ግራቱ ጽቡቕ ዘርኢ ከምዝዘርአ እሞ፤ እቶም ሰብ ደቂሶም ከለዉ፤ ጸላኢኡ ከምዝመጸ እሞ ኣብቲ ማእከል ግራት ስርናይ፡ ክርዳድ ዘሪኡ ከምዝኸደ ገሊጹ ኣሎ። እቲ ዝተዘርአ ምስ በቘለን ፈረየን ግና ሽዑ እቲ ክርዳድ ተራእየ። እቶም ኣገልገልቲ ዋና ግራት መጺኦም “ጐይታይ፡ ኣብ ግራትካስ ጽቡቕ ዘርኢዶ ዘሪእካ ኣይነበርካን? እዚ ኽርዳድ ደኣ ኻበይ መጸ?” ኢሎም በቲ ዝረኣይዎ እሞ ዝደንጸዎም ነገራት ተገሪሞም ከምዝሓተትዎ ይነግረና። እቲ ጐይታ ግና እቲ ክርዳድ ካብቲ ዝተዘርአ ጽቡቕ ዘርኢ ዘይኮነሲ ጸላእ ዝገበሮ ምዃኑ እዩ ነጊርዎም። ኣስዒቦም’ውን እቶም ኣገልገልቲ ዘራኢ ክርዳድ ጸላኢ ካብ ኮነሲ ኬድና ኽንኣርዮዶ ትፈቱ ኢኻ ኢሎም ምስ ሓተትዎ፤ ንሱ ግና ክርዳድ ክኣርዩ ክብሉ ነቲ ስርናይ ከይልክምዎ ብምሕሳብ “ሕደግዎ” ብምባል ከልኦም። ግና ነገረ ክርዳድ ናቱ ጊዜ ስለዘለዎ፤ ሸለል ዝብሃል’ውን ስለዘይኮነ እቲ ጐይታ ነቶም ኣገልገልቱ ክሳዕ ቀውዒ ክጽበዩ ነገሮም። ብሓደ ምስ ዓበዩ ኣብ እዋን ቀውዒ ንዓጻዶ ቅድም ነቲ ኽርዳድ ክኣርዩ ከምዝነግሮምን፤ በብእንዳእቲ ከኣ ክኣስርዎን ከንድድዎን፤ ነቲ ስርናይ ግና ኣብ ቆፎኡ ክእኽብዎ ከምዝእዝዞም ነገሮም ይብል እቲ ምሳሌ።